Rola fizyka w diagnostycznej pracowni radiologicznej

W prawdzie w medycznych procedurach wzorcowych fizyk nie jest ujęty w składzie zespołu biorącego udział w procedurze, ale jego obecność w zakładzie radiologii jest naprawdę przydatna.

Fizyk ma możliwość potwierdzenia prawidłowego funkcjonowania wyposażenia diagnostycznego w zakresie wartości stosowanych parametrów. Dawki, które otrzymują pacjenci w trakcie badań powinny być porównywane z poziomami referencyjnymi i przeanalizowane pod kątem ich adekwatności do sytuacji klinicznej. Wszystko to ma doprowadzić do optymalizacji dawek w zależności od danej sytuacji. Co istotne, fizyk rozumie wpływ wartości fizycznych parametrów na uwidacznianie poszczególnych struktur i zawartość informacyjną uzyskiwanych obrazów, a w efekcie analizy może poprawić jakość pracy technika elektroradiologii, który nie zawsze stosuje prawidłowe parametry ekspozycji czy ułożenie pacjenta.

Źródło: www.physicsfocus.org
Źródło: www.physicsfocus.org

Fizyk jest również bardzo pomocny podczas prowadzonej w pracowni analizy zdjęć odrzuconych – określi przyczyny problemów, doradzi metody ustalenia metod ich usunięcia i analizy skuteczności podjętych działań.

Choć obecność fizyka w zakładzie radiologii nie jest obligatoryjna, to jego współpraca z radiologami i technikami elektroradiologii może przynieść duże korzyści zarówno dla pacjentów, jak i samego personelu medycznego.

Badania niezbędne do pracy w narażeniu na promieniowanie jonizujące

Aby podjąć pracę w narażeniu na promieniowanie jonizujące lekarz medycyny pracy musi wydać odpowiednie zaświadczenie, podbite pieczątką z literą „J”. Aby takie zaświadczenie mogło zostać wydane należy wcześniej wykonać badanie krwi (morfologia, rozmaz, retikulocyty) oraz udać się do okulisty, który wyda opinię dotyczącą tego, czy dana osoba może pracować w narażeniu (oczy sprawdzane w kierunku występowania zaćmy). Na podstawie tych badań lekarz medycyny pracy może wydać opinię, czy pracownik kwalifikuje się do pracy na stanowisku, na którym będzie narażony na promieniowanie.

Sygnalizacja świetlna nad drzwiami pracowni/gabinetu RTG

Nad drzwiami prowadzącymi do gabinetu rentgenowskiego powinna znajdować się ostrzegawcza sygnalizacja świetlna.Tzw. plafon powinien włączać się równocześnie z zasilaniem generatora lampy rentgenowskiej.
Plafonu nie musi być gdy ekspozycja jest wykonywana zza jedynych drzwi prowadzących do gabinetu rentgenowskiego, w gabinetach stomatologicznych wyposażonych w aparaty rentgenowskie; w gabinetach, w których są używane aparaty rentgenowskie służące wyłącznie do densytometrii kości.

Dla jakich pracowni rtg wymóg przyciemniania światła?

W gabinetach rentgenowskich, w których znajduje się stanowisko rentgenowskie wyposażone w świetlny wskaźnik wielkości napromienianego pola lub w tor wizyjny, zapewnia się możliwość przyciemnienia oświetlenia.

Jaka powinna być wentylacja w ciemni?

Pomieszczenie ciemni rentgenowskiej jest wyposażone w wentylację mechaniczną zapewniającą co najmniej 3-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny, przy czym początek instalacji wywiewnej powinien być zlokalizowany w pobliżu źródeł zanieczyszczenia powietrza.

Jaka sygnalizacja wykonania ekspozycji w gabinecie rtg?

Diagnostyczne aparaty rentgenowskie do zdjęć są wyposażone w urządzenia sygnalizujące w sposób akustyczny lub optyczny wykonanie ekspozycji. Sygnalizacja powinna być słyszana lub widoczna z miejsca uruchamiania wyzwalacza.

Pomieszczenie do oceny i opisu zjdęć rentgenowskich

Za wyjątkiem rentgenowskich wewnątrzustnych zdjęć stomatologicznych, ocena i opis wyników badań rentgenowskich odbywa się w wydzielonym pomieszczeniu, przy czym wyposażenie tego pomieszczenia umożliwia zaciemnienie okna; takie rozmieszczenie negatoskopów, aby nie znajdowały się one w pobliżu źródeł światła; rozmieszczenie negatoskopów w sposób zapobiegający ich wzajemnemu oddziaływaniu jako źródeł światła.

Nadzór w zakresie ochrony radiologicznej pacjenta

Nadzór w zakresie ochrony radiologicznej pacjenta sprawuje właściwy miejscowo państwowy wojewódzki inspektor sanitarny. W ramach sprawowanego nadzoru państwowy wojewódzki inspektor sanitarny przeprowadza kontrolę w jednostkach ochrony zdrowia udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie diagnostyki i leczenia z wykorzystaniem promieniowania jonizującego  nie rzadziej niż raz na 4 lata.

Kontrola sanepidu / państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego

Kontrola państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta obejmuje ocenę stanu urządzeń radiologicznych używanych do diagnostyki lub terapii a także porównanie stanu aktualnego z wymaganiami niezbędnymi do uzyskania zgody na prowadzenie działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące w celach medycznych.
W ramach przeprowadzanej kontroli państwowy wojewódzki inspektor sanitarny ma również prawo przeprowadzać, w zależności od potrzeb, niezależne pomiary w zakresie wewnętrznych testów kontroli parametrów fizycznych urządzeń radiologicznych. Pomiary te mogą być wykonywane przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego bezpośrednio lub na jego zlecenie przez właściwe jednostki akredytowane niepozostające w stosunku podległości służbowej lub organizacyjnej do kontrolowanego podmiotu.